Als verkiezingsdrama een streamingserie was, dan bracht vandaag de plottwist: de buitenlandse stemmen. Precies daar waar het vaak achtergrondmuziek is, kwam nu de spotlight vol erop en bleek het verschil voor D66 te liggen op een plek waar je normaal de koffers rolt en tijdzones telt.
In deze blog over D66, dat een restzetel verliest, nemen we je kort, scherp en met een knipoog mee langs de kaarten, de koplopers en de formatiekoorts die nu echt begint.
Wat de expatstem doet
De briefstemmen van Nederlanders buiten de landsgrenzen tellen op tot een stad op zichzelf, en dit keer voelden ze als een cliffhanger. Omdat D66 en PVV zo dicht bij elkaar zaten, werd elke envelop een mini-referendum op het slotstuk.
Politici, media en jij op de bank keken mee alsof het het Songfestival was, maar dan zonder glitterjurken. De uitslag? D66 verstevigde de voorsprong nipt, genoeg voor het morele goud.
Opvallend: die expatstemmen waren niet massaal pro-D66. GroenLinks-PvdA pakte bijna drie op de tien stemmen en werd het populairst onder Nederlanders in het buitenland.
D66 noteerde 18,6 procent, een forse sprong ten opzichte van de vorige ronde, maar nog steeds onder het landelijke gemiddelde. Dat lagere aandeel kan timing heten; expats stemmen vaak eerder per post, terwijl de Jetten-boost pas laat echt ging vonken. Momentum is prachtig, maar de postbode loopt geen sprint.
D66 verliest restzetel
Het telt, maar telt het ook door? Ja en nee. Ja, want D66 blijft de grootste. Nee, want extra zetels leverde het niet op.
Ondanks de expatduw blijft D66 steken op 26 zetels en glipt de laatste restzetel naar de SP. Dat voelt als je favoriete sneaker in de verkeerde maat: je hebt ’m bijna, maar toch nét niet. Voor de SP is het een opsteker en voor D66 strategisch gezien geen ramp; de koppositie is wat nu het hardst weegt.
Restzetels zijn soms de backstagepassen van de politiek: zeldzaam, felbegeerd en beslissend bij een formatiepuzzel. Dit keer trekt de SP aan het langste eind en staan de rekensommen bij D66 strak op 26.
De boodschap: winnen is meer dan optellen, het is ook vasthouden.
Voorkeuren in het buitenland
De ranglijst buiten Nederland zag er anders uit dan thuis. GroenLinks-PvdA werd de favoriet, D66 tweede, en vervolgens doken CDA en VVD in een opvallende wissel.
Het CDA scoorde 10,3 procent en verraste met een springplankmoment. De VVD leverde in en zakte naar 9,7 procent, alsof het algoritme plots een andere playlist koos.
Expats kiezen vaak partijen met internationale blik en progressieve vibes. Toch is het verschil met eerdere jaren kleiner dan je zou denken.
De honger naar verandering klinkt ook over grenzen heen – van Berlijn tot Barcelona en van Londen tot Lissabon.
PVV net tekort
De PVV kroop gedurende de avond steeds dichterbij, als een thriller die maar niet wil eindigen. Maar de buitenlandse stemmen gaven D66 net genoeg demping op de laatste meters.
Het resultaat: PVV blijft er kort achter, zonder die symbolische sprong naar de kop. De spanning was ongekend, maar de finishvlag hing aan de liberale kant.
In campagnetermen: PVV speelde mee tot het slot, maar miste het moment waarop de muziek stopte. En in de politiek bepaalt timing vaak óók de toon van de afterparty.
Formatiekoorts stijgt
Zonder die extra 27e zetel is een centrumrechtse variant met VVD, CDA en JA21 buiten bereik. Samen komen ze op 75 zetels, precies één te weinig voor een meerderheid.
De rechtse droom blijft even in de wachtkamer. De blik schuift naar D66, VVD, CDA en GroenLinks-PvdA. Op papier goed voor 86 zetels en bovendien steviger in de Eerste Kamer: 35 zetels samen is geen kattenpis.
Maar politiek is geen Excel-sheet. Dilan Yesilgöz hield tijdens de campagne de deur naar links half dicht, en bij GroenLinks-PvdA is de vibe na het vertrek van Frans Timmermans ook niet bepaald champagne.
Vertrouwen is schaars, en het debat over migratie, klimaat en eurotekens wordt pittig.
De rol van de verkenner
Rob Jetten kondigde aan een verkenner te willen voordragen. Die moet de lijnen trekken en de eerste afspraken inplannen.
Verwacht veel koffie, weinig Instagram-filters en vooral lange avonden. De meest logische route blijft D66, VVD, CDA en GroenLinks-PvdA. Niet romantisch, wel rationeel: meerderheden in beide Kamers en genoeg overlap om te praten.
Toch blijft het een puzzel met randjes die niet helemaal klikken. Thema’s als stikstof, zorg en migratie zijn de lastige stukken – je weet dat ze ergens passen, maar soms wil je ze even door de kamer gooien.
D66 als stabiele factor
Voor Jetten is dit hét momentum om zich te profileren als stabiele middenkracht. Winnen is leuk, regeren is beter.
De vraag is of hij de stijgende lijn kan vertalen naar een handtekening onder een coalitieakkoord. Het D66-profiel – sterk onder jonge en hoogopgeleide kiezers – is glashelder. Maar de brug naar VVD en CDA vraagt vakwerk, want hun achterban ruikt anders en leest andere krantenkoppen.
In formatietaal heet dat: compromissen met een kop en een staart. Minder vuurwerk, meer vakmanschap. Politiek haute couture, maar dan met broekzakken.
Media, stijl en momentum
Politiek werkt tegenwoordig als een social feed: wie timing en tone of voice snapt, pakt bereik. De late opmars van Jetten scoorde thuis, maar bij expats ging de post al op de bus.
Momentum kan viraal gaan, maar postzegels zijn oldschool consequent. Daar zit ook de les voor campagnevoerders: ritme is alles. Wie te laat piekt, wint headlines, maar verliest mogelijk een restzetel.
En ja, beelden tellen. Van talkshow-timing tot Insta-reels met soundbite-kwaliteit: politieke communicatie is show, inhoud én timing.
Vraag het elke producent in Hilversum.
Cijfers zonder slaapverwekkend gedoe
– D66 blijft op 26 zetels; grootste partij, maar geen extra stoel. – SP pakt de laatste restzetel en klimt naar 3. – GroenLinks-PvdA is favoriet onder expats, D66 nummer twee met 18,6 procent. – CDA stijgt in het buitenland naar 10,3 procent, VVD daalt naar 9,7 procent. – Centrumrechts met VVD, CDA en JA21 strandt op 75 zetels.
Dat zijn geen droge tabellen, maar de kern van het verhaal. Precies het soort data waar formatietekenaars van gaan rekenen en spindoctors van gaan framen.
Quote: ”Verkiezingen win je in stemhokjes, formaties in vergaderzaaltjes – en expats? Die brachten dit keer de stilte voor de storm.”
Wat jij eraan hebt
Je weet nu hoe die ’onzichtbare’ expatstem de eindstand toch kan kantelen. Handig voor het volgende politieke koffiepraatje, maar ook als reality check op mediahypes.
Denk je nu: waarom voelt politiek steeds meer als televisie? Omdat timing, verhaallijnen en personages allesbepalend zijn. En omdat we met z’n allen bingen op polls en pushberichten.
Praktisch gezien: let de komende dagen op de hertellingen en de Kiesraad. Pas daarna begint de echte show – de formatie.
Zet alvast popcorn klaar, maar verwacht vooral veel fluistergesprekken en weinig cliffhangers per dag.
FAQ
Waarom waren de buitenlandse stemmen dit keer zo bepalend voor D66 dat een restzetel verliest?
Omdat D66 en PVV tot het einde nek aan nek gingen, kregen de expatstemmen extra gewicht. Ze gaven D66 net genoeg voorsprong, maar niet genoeg voor een extra zetel.
Welke partij werd het populairst onder Nederlanders in het buitenland volgens D66 dat een restzetel verliest?
GroenLinks-PvdA scoorde het hoogst onder expats, met bijna drie op de tien briefstemmen, terwijl D66 tweede werd met 18,6 procent.
Wat betekent D66 dat een restzetel verliest voor de formatiekansen?
D66 blijft de grootste met 26 zetels, maar mist de 27e. Daardoor is een centrumrechtse coalitie met VVD, CDA en JA21 onhaalbaar en schuift de focus naar D66, VVD, CDA en GroenLinks-PvdA.
Waarom ging de laatste restzetel naar de SP in D66 dat een restzetel verliest?
Na het totaalplaatje van alle stemmen, inclusief de buitenlandse, viel de berekening van de laatste restzetel uit in het voordeel van de SP, die zo op 3 zetels kwam.
Welke trends vallen op in D66 dat een restzetel verliest bij expatkiezers?
Expats neigen naar partijen met een internationale oriëntatie; GroenLinks-PvdA en D66 scoren hoog, terwijl het CDA opvallend stijgt naar 10,3 procent en de VVD zakt naar 9,7 procent.
