In politiek Nederland draait het vaak om wie met wie wil samenwerken, en vooral wie dat niet wil; de formatie is daarop geen uitzondering en beweegt nu richting drie partijen die verder willen praten over de volgende stap in dit langdurige schaakspel. Het primaire aandachtspunt staat centraal in dit verhaal: de formatie is van een vastlopende puzzel naar een compact overleg gegaan, en dat roept meteen de vraag op wie aansluit, wie afhaakt en wat dat betekent.
In deze blog lees je wie doorgaat met praten, wie zich terugtrekt en waarom een minderheidskabinet zowel logisch als lastig klinkt.
Compacte formatie, grote vragen
Een paar dagen geleden leek alles muurvast te zitten, maar na een golf telefoontjes is het beeld ineens helder: drie partijen praten verder. Volgens ingewijden gaat het om D66, CDA en VVD, wat opmerkelijk genoeg is om zowel politici als volgers alert te maken.
Officieel is er nog niets bevestigd, maar bronnen melden dat deze drie partijen elkaar weer opzoeken aan de formatietafel. Of het eindigt in een minderheidskabinet blijft onzeker, al wijst veel die kant op.
Samen beschikken D66, CDA en VVD over 66 zetels, dus een meerderheid is er niet. Tien zetels tekort betekent dat steun in wisselende samenstellingen cruciaal wordt.
Informateur buma en de koerswijziging
Informateur Sybrand Buma trok vorige week nog aan de noodrem: het liep vast en daarom moesten vijf partijen met elkaar praten over de route vooruit. Die groep bestond uit D66, CDA, VVD, GroenLinks-PvdA en JA21.
Na het weekendoverleg bleef daar een compacter trio over dat wél verder wil. De VVD heeft bovendien elke samenwerking met GroenLinks-PvdA geblokkeerd, waardoor de opties automatisch beperkter werden.
Buma komt dinsdag met zijn verslag waarin deze conclusie zal terugkomen. De volgende stap draait dus om verder praten, maar wat dat precies inhoudt, ligt nog open.
Doorpraten is nog geen deal
Er is afgesproken om door te praten, maar er ligt nog geen vast draaiboek klaar. De vorm—coalitie, afspraken op thema of een andere variant—ligt nog niet vast.
Een minderheidskabinet van D66, CDA en VVD lijkt logisch, maar blijft een inschatting. De vraag wie incidenteel steun levert, is het verschil tussen wankel en werkbaar.
JA21 kan later mogelijk aanschuiven, al is dat voor D66 momenteel geen aantrekkelijke optie. De timing, de bereidheid en de rekensom spelen daarbij mee.
De rekensom van zetels
Rekenen blijft onverbiddelijk: D66, CDA en VVD halen samen 66 zetels in de Tweede Kamer. Zonder extra steun blijft het dus zoeken naar meerderheden per dossier.
Met JA21 erbij kom je uit op 75 zetels, nog steeds onder de streep. Dat is politiek balanceren met weinig marge.
In de Eerste Kamer is de situatie nog lastiger: D66, CDA, VVD en JA21 hebben daar samen 14 van de 75 zetels. Je voelt het al: steun van buitenaf is geen luxe, maar noodzaak.
Gl-pvda als schaduwspeler
Een kabinet zonder JA21 heeft op sommige onderwerpen misschien sneller steun te vinden bij GroenLinks-PvdA. Denk je nu: dat klinkt praktisch? De VVD heeft die deur juist dichtgetrokken.
Daarbij komt dat GroenLinks-PvdA meerdere malen duidelijk is geweest over een minderheidskabinet: de partij voelt daar weinig voor. Politiek is soms een spelletje ja, maar hier klinkt het meer als een duidelijke nee.
Toch kan issue-voor-issue steun alsnog voorkomen, vooral als de inhoud past. Maar op voorhand rekenen is hier vragen om teleurstelling.
Wat betekent uitsluiting voor de pvv
Geert Wilders kan weinig met dit formatienieuws: de PVV wordt uitgesloten door D66, CDA, VVD en GroenLinks-PvdA. Dat was al zo en blijft zo.
De emotie aan die kant is voorspelbaar, de uitkomst eveneens. De contouren van de formatie verschuiven dus zonder de PVV.
Als je dan toch naar een constante zoekt in deze wendingen: de lijnen naar de PVV blijven dicht. Dat geeft richting, maar beperkt speelruimte.
Strategie aan de telefoonlijn
Het weekend stond in het teken van overleg tussen de vijf eerder aangewezen partijen. De uitkomst: drie willen en kunnen verder, twee vallen af.
De blokkade van de VVD tegen GroenLinks-PvdA bepaalde de nieuwe route. De rest is rekenen, aftasten en kijken wie wanneer wil bijspringen.
Doorpraten klinkt misschien vriendelijk, maar is ook een test: waar zit de minste frictie en de meeste haalbaarheid? Dat wordt nu stap voor stap zichtbaar.
Minderheidskabinet als realistische optie
Een minderheidskabinet van D66, CDA en VVD is geen zekerheid, maar wel het scenario waar veel pijlen naartoe wijzen. Het past bij de huidige verhoudingen en de uitgestoken hand richting wisselende steun.
Zo’n constructie vraagt om discipline in de Kamer en slimme deals per onderwerp. Denk jij dat dat op lange termijn werkt? Laten we zeggen: het wordt fileparkeren in de bocht.
Zonder vaste meerderheid draait het om vertrouwen en timing. Elke stemming wordt dan een mini-formatie.
De positie van ja21
JA21 is nog niet definitief van tafel, maar D66 ziet het nu niet zitten. Dat zet de deur op een kier, maar niet verder open.
In de Tweede Kamer levert JA21 geen meerderheid op voor het kwartet D66, CDA, VVD en JA21, en in de Eerste Kamer is de kloof nog groter. De rekensom pleit dus niet vanzelf voor toetreding.
Pragmatisch meedenken per dossier kan altijd, maar structurele deelname voelt nu als een mismatch. Politiek is timing, en deze timing klopt niet.
Wat je nu wel zeker weet
Er liggen drie partijen aan tafel: D66, CDA en VVD. Buma rapporteert dinsdag, en dat verslag bevestigt de nieuwe koers.
GroenLinks-PvdA ligt eruit door een blokkade van de VVD. De PVV blijft uitgesloten door alle betrokken spelers.
Of het een minderheidskabinet wordt, blijft open. Maar eerlijk is eerlijk: de pijl wijst die kant op.
Korte tijdlijn van de formatie
- Vrijdag: informateur Buma meldt dat de formatie vastzit en vraagt vijf partijen om overleg.
- Weekend: gesprekken leveren een trio op dat verder wil praten: D66, CDA en VVD.
- Dinsdag: Buma levert zijn verslag met de conclusie over deze volgende stap.
Wat betekent dit voor jou als volger
Verwacht geen vuurwerkdeals overnight, maar wel een strakker speelveld. Minder spelers aan tafel betekent snellere duidelijkheid over waar de knelpunten zitten.
Je ziet ook beter waar partijen hun grenzen trekken: VVD tegen GroenLinks-PvdA, D66 kritisch op JA21. Dat helpt om de volgende bewegingen te voorspellen.
Blijf scherp op woorden als doorpraten en vervolggesprekken. Politiek voorzichtige termen, maar ze vertellen precies hoe ver het is.
Quote van de dag
”Doorpraten is politiek voor ‘we willen wel, maar we weten nog niet hoe’.” Soms zegt één zin alles.
FAQ
Welke drie partijen praten verder in de formatie?
D66, CDA en VVD gaan in de komende week met elkaar door aan de formatietafel.
Komt er een minderheidskabinet uit deze formatie?
Dat is niet zeker, maar het ligt voor de hand dat deze richting wordt onderzocht, omdat de drie partijen samen geen meerderheid hebben.
Waarom doet GroenLinks-PvdA niet mee aan het vervolg?
De VVD blokkeert samenwerking met GroenLinks-PvdA, waardoor deze combinatie niet in beeld is voor de volgende stap.
Wat is de huidige rol van JA21 in de gesprekken?
JA21 is geen onderdeel van de nieuwe ronde, D66 ziet dat voorlopig niet zitten; later aansluiten blijft onduidelijk.
Welke positie heeft de PVV in deze fase van de formatie?
De PVV blijft buitenspel, omdat D66, CDA, VVD en GroenLinks-PvdA de partij uitsluiten van samenwerking.
Bron: RTL Nieuws
